Asansörler, parçası oldukları binaların normal işleyişi için hayati önem taşıyan bina sistemleridir. Bu nedenle, asansör bakımı genel bina bakımının ayrılmaz bir parçasıdır ve asla ihmal edilmemelidir. Asansör bakımı yapılacaklar listenizin en başında yer almasa da asansörün sorunsuz şekilde çalışmasını sağlamak için mutlaka düzenli olarak yapılmalıdır. Bu amaçla, bir asansör bakım planı hazırlamak ve buna sadık kalmak çok önemlidir. Asansör güvenliği konusunda da bakım çalışmalarının katkısı ve önemi büyüktür.
Bu yazıda asansör bakımının önemini, işletme bütçeleri üzerindeki etkisini ve güvenlik ve verimliliği sağlamak için göz önünde bulundurulması gereken kritik faktörleri ele alacağız.
Asansör Bakımı Nedir?
Asansör bakımı, asansörlerin kontrol edilmesi, onarılması ve test edilmesi sürecine verilen isimdir. Bu bakım çalışması, asansör sistemlerinin sorunsuz, verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için oldukça önemlidir. Asansör bakım süreci pahalı olabilir, bu nedenle, asansör güvenliğini sağlamak ve asansör arıza süresini en aza indirmek arasında bir denge kurmak önemlidir.
Asansör Bakımının Önemi
Geçmişte binalar günümüzde olduğu kadar yüksek katlı değildi. Dolayısıyla, asansör arızaları daha azdı ve genellikle meydana gelen arızalar ciddi olmazdı. Ancak, daha yüksek katlı binaların ve gökdelenlerin ortaya çıkmasıyla birlikte, asansör bakımı her zamankinden daha önemli hale geldi.
- Güvenlik: Asansörlere düzenli bakım yapılması, yolcuların ve tüm bina kullanıcılarının güvenliğini sağlamak için gereklidir. Asansörün arızalanması felaketle sonuçlanabilir, bu nedenle gerekli olan her şekilde önlenmelidir.
- Çalışma: Asansörler çok önemli bir amaca hizmet eder. Hizmet dışı kaldıklarında en iyi ihtimalle rahatsızlık ve hayal kırıklığına neden olurlar. En kötü ihtimalle, iş operasyonlarını kesintiye uğratabilir ve operasyonel kayıplara ve itibar kaybına neden olabilirler.
- Maliyetler: Bozuk asansörlerin onarılması ve/veya değiştirilmesi son derece pahalı olabilir. Asansörlerin düzenli bakımı, asansörü çalışır durumda tutarak bu yüksek maliyetli onarımların veya değişimlerin önlenmesine yardımcı olabilir. Bu da bina varlıklarının kullanım ömrünü uzatır.
- Yönetmelikler: Asansörler için bakım denetimlerinin sıklığını belirleyen ve işletimcilerin uyması gereken bölgesel yasa ve yönetmelikler vardır. Bunlara uyulmaması halinde ağır yaptırımlar ve cezalar söz konusu olabilir. Bazı bölgeler, son bakım kontrolü tarihinin asansör içinde göstermesini zorunlu kılar.
Asansör Bakımını Kimler Yapabilir?
Asansörün bakım işlemlerini sertifikalı profesyoneller gerçekleştirir. Her ülkede çeşitli kuruluşlar asansör bakım teknisyenlerine sertifika sağlar.
Binada/yapıda sürekli olarak kullanılan asansörün periyodik kontrolü, yılda en az bir defa, Bakanlık tarafından yetkilendirilen ve ilgili idare ile protokol imzalayan A tipi muayene kuruluşlarına yaptırılır. Asansörlerin periyodik kontrolü, asansörün bakımını üstlenen asansör firmasının veya yetkili servisinin nezaretinde gerçekleştirilir. Periyodik kontrole nezaret edecek olan kişinin teknik bakım ve onarım personeli olması ve periyodik kontrolde A tipi muayene kuruluşu ile iş birliği yapması gereklidir.
Asansör Bakımı Nasıl Yapılır?
Asansör bakımı, asansörlerin güvenli ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak için düzenli olarak kontrol edilmesi, bakım ve onarımının yapılması anlamına gelir. Asansörler, arızaları önlemek, yolcu güvenliğini sağlamak ve kullanım ömürlerini uzatmak için düzenli bakım gerektiren mekanik sistemlerdir. Uygun bakım, potansiyel sorunların önemli sorunlara dönüşmeden önce tespit edilmesine ve ele alınmasına yardımcı olur.
Bakım faaliyetleri, orijinal ekipman üreticisinin ve asansörü monte eden tedarikçinin tavsiyelerine göre yapılmalıdır. Bakım faaliyetlerinin, ilgili yerel yönetmeliklere uygun olduğundan emin olunmalıdır.
Asansörün her parçasının düzenli olarak gerçekleştirilmesi gereken ilgili önleyici bakım çalışmaları vardır. Buna ek olarak, IoT teknolojisinin gelişmesiyle birlikte, asansör bakımı için artık öngörülü bakımdan yararlanır. Asansör operatörleri artık sensörleri kullanarak potansiyel sorunları tespit edebilir ve asansörün arızalanmasına neden olmadan önce bu sorunları giderebilir.
Asansör bakımına dair bazı ipuçları:
- Asansör bakım kılavuzunu okumak asansör sistemini ve nasıl çalıştığını anlamanızı sağlayacaktır. Ayrıca asansörün bakımının nasıl düzgün bir şekilde yapılacağı konusunda da yol gösterecektir.
- Asansörü düzenli olarak inceleyerek olası sorunları erkenden tespit edebilir ve asansörün arızalanmasına neden olmadan önce bunları gidermek için harekete geçebilirsiniz.
- Asansör bakım faaliyetlerinin kayıtlarını tutmak, asansörün performansını izlemenize ve iyileştirilmesi gereken alanları belirlemenize yardımcı olacaktır.
- Asansör bakım yazılımı, asansör bakım faaliyetlerini otomatikleştirmenize ve asansör performansını takip etmenize yardımcı olabilir.
Tipik bir asansör bakım çalışması şu adımları içerir:
- Kontrol: Düzenli kontroller, asansör bileşenlerinde aşınma ve yıpranma, hasar veya arıza belirtilerini tespit etmek için çok önemlidir.
- Temizlik: Asansörün temiz tutulması, kir ve kalıntıların asansör kapılarının, düğmelerinin ve diğer bileşenlerin düzgün çalışmasını engellemesini önlemek için önemlidir.
- Yağlama: Hareketli parçaların uygun şekilde yağlanması sürtünmeyi ve aşınmayı azaltır. Buna asansörün dişlileri, kasnakları ve diğer mekanik elemanları da dahildir.
- Güvenlik Özelliklerinin Test Edilmesi: Teknisyenler acil durum frenleri, kapı sensörleri ve aşırı yük koruması gibi çeşitli güvenlik özelliklerini test ederek doğru çalıştıklarından emin olurlar.
- Aşınmış Parçaların Değiştirilmesi: Denetimler sırasında tespit edilen hasarlı veya yıpranmış bileşenler, asansörün performansını ve güvenliğini korumak için orijinal parçalarla değiştirilmelidir.
- Yazılım ve Kontrol Sistemi Kontrolleri: Bilgisayarlı kontrol sistemlerine sahip modern asansörler için teknisyenler yazılımı kontrol ederler ve asansörün sorunsuz ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlamak için gerekli güncellemeleri yaparlar.
- Yük Testi: Asansörün nominal kapasitesini güvenli bir şekilde taşıyabilmesini sağlamak için periyodik yük testi yapılır.
- Acil Durum Hazırlığı: Teknisyenler asansör acil durumlarıyla başa çıkma konusunda iyi eğitimli olmalı ve beklenmedik durumlara hızla müdahale edebilmelidir.
Asansör bakımının eğitimli ve sertifikalı profesyoneller tarafından yapılması çok önemlidir. Gerekli uzmanlık olmadan asansörlerin bakımını yapmaya çalışmak güvenlik risklerine ve potansiyel yasal sorunlara yol açabilir.
Asansörlü bir binaya sahipseniz veya yönetiyorsanız asansör bakım sözleşmesini tanınmış bir şirket ile yapmayı değerlendirmelisiniz. Bu şirketler genellikle düzenli bakım ziyaretleri, acil çağrı hizmetleri ve asansörünüzü en iyi çalışma koşullarında tutmak için gereken hizmeti sunacaktır. Bakım ziyaretlerinin sıklığı asansörün türü, kullanımı ve yerel düzenlemeler gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir, ancak genellikle 6 ayda veya yılda bir gerçekleşir.
Asansör bakımının sadece yasal gereklilikleri karşılamakla ilgili olmadığını; asansörü kullanan herkesin güvenliğini ve konforunu sağlamakla da ilgili olduğunu unutmayın.
Kontrol Listesi
Asansör bakım programlarını belirlerken aşağıdakiler gibi çeşitli faktörler dikkate alınmalıdır:
- Üretici firmanın önerileri
- Asansörün kullanım istatistikleri
- Durum izleme sensörlerinden gelen veriler (varsa)
- Asansör operatörlerinden gelen girdiler (varsa)
- Uygulanabilir yerel yönetmelikler.
Başarılı bir denetimin anahtarı bir plana sahip olmak ve her seferinde bunu harfiyen uygulamaktır. Bu nedenle bir asansör bakım kontrol listesi, asansör bakımından sorumlu herkes için son derece faydalı bir araç olabilir. Bu olmadan, ekipler bu tür denetimleri gerçekleştirirken aramaları gereken küçük ama önemli unsurlardan bazılarını gözden kaçırma riskiyle karşı karşıya kalırlar.
Örneğin, kabinin içindeki kritik ancak nispeten küçük bir ayrıntı acil durdurma düğmesidir. Düzenli asansör bakımının bir parçası olarak bu kontrol edilmezse, yolculuk yapan herkes için olumsuz sonuçlar doğurabilir.
Asansörlerinizin denetlenmesine ilişkin daha fazla önemli ipucu aşağıda verilmiştir:
Asansör Kabini İçinde
- Kapıların serbestçe ve herhangi bir engel olmadan açılıp kapanabildiğinden emin olun.
- Tavanda, korkuluklarda ve duvarlarda hasar belirtisi olup olmadığına bakın.
- Kontrol paneli de dahil olmak üzere yanmış lambalar varsa bulup değiştirin.
- Acil durum telefonunun 112’ye hızlı bir şekilde bağlandığını teyit edin.
Asansör Kabini Dışında
- Kat düğmelerinde yanmış lambalar varsa değiştirin.
- Kapı panellerini ve açıklıkları inceleyin.
- Duman dedektörünü ve yangın alarm sistemini test edin.
Makine Bölmesinde
- Duman dedektörünü ve yangın alarm sistemini test edin.
- Yağ seviyelerini kontrol edin ve tüm sistemlerin uygun şekilde yağlandığından emin olun.
- Elektrik kablolarında yıpranma veya hasar olup olmadığını inceleyin.
- Teknisyenler için yeterli baş mesafesi olduğundan emin olun.
- Ekipmana erişimi engelleyen her şeyi kaldırın.
Asansör Kabini Üstünde
- Acil çıkış kapağının kolayca erişilebilir olduğundan emin olun.
- Frenleri test edin ve iyi durumda olduğundan emin olmak için mekanizmayı inceleyin.
- Kablolarda aşınma belirtisi olup olmadığını kontrol edin.
- Vinç yolu boyunca kemirgen veya vandalizm belirtileri olup olmadığına bakın.
Asansör Kuyusunun İçinde
- Alanın uygun erişime sahip olduğundan emin olun.
- Gerekli boşluğa sahip olduğundan emin olmak için kuyuyu inceleyin.
- Araç şasisinde hasar olup olmadığını kontrol edin.
