Modern inşaat ekipmanları kullanmak inşaat çalışmalarının verimli şekilde ilerlemesi için oldukça önemlidir. Ancak, son derece işlevsel olmalarına rağmen, maliyeti milyonları aşan iş makinalarında meydana gelen herhangi bir hasar veya arıza büyük maliyetlere yol açar. Onarım maliyetlerinden, ekipman arızalarından ve İSG risk değerlendirmesi neticesinde ortaya çıkan güvensiz çalışma koşullarından kaçınmak için şirketler iş makinaları bakımı konusuna özel önem göstermelidir.
İş makinaları bakım programları, inşaat şirketlerinin ekipman ömrünü korumak için uygun bakım programlarını takip etmelerini sağlar. Bakım kayıtları ve teknisyenlerin yardımıyla tüm ağır iş makinaları güvenli ve işlevsel kalır.
İş makinası filosuna sahip bir inşaat şirketi sahibiyseniz veya yönetiyorsanız bu yazımızda yatırımlarınızı ve şirketinizin verimliliğini koruyabilmeniz için etkili bir iş makinası bakım programı oluşturmaya ve yönetmeye yönelik stratejileri derledik.
İş Makinaları Bakımı Türleri
İş makinaları bakımı, arıza sonrası onarım ve plansız bakımdan ziyade önceden planlanmış ve proaktif bir yaklaşım olmalıdır. Rutin ve önleyici bakım için harcayacağınız zaman ve para, bir arızanın meydana gelmesinden sonra harcayacaklarınıza kıyasla çok daha düşük olacaktır. Yani, iş makinalarının arızalanmasını önlemek için proaktif tedbirler almak onları onarmaktan çok daha düşük maliyetli olacaktır. Rutin ve önleyici olmak üzere iki ana iş makinaları bakım türü vardır. Her iki bakım türü de inşaat ekipmanlarının ömrünü uzatmak ve sorunsuz çalışmalarını sağlamak için uygulanabilir.
1. Rutin bakım
Rutin bakım, her makinada planlı ve sürekli olarak yapılır. Bu bakım çalışmaları genellikle yüksek uzmanlık becerileri gerektirmeyen ve makine operatörleri tarafından yapılabilen basit servis işleridir.
Rutin bakım işleri arasında şunlar bulunabilir:
- Makinaların yağlanması ve yağ veya filtre değişimi
- Güvenlik denetimleri
- Bozulan parçaların değiştirilmesi
- Yakıt deposu ve yakıt dağıtım sistemleri
- Frenler ve lastik kontrolleri
- Basınç testleri
- Şanzıman yağı, motor soğutma sıvısı ve hidrolik seviyeleri kontrolü
- El freni kontrolü.
Bu bileşenlerin kontrolü ve bakımı, mekanik kaynaklı hasar ve arıza risklerini en aza indirir. Ağır ekipmanların rutin bakımı, tüm makinaları güvenli ve verimli tutmak için gereklidir. İnşaat şirketleri, iş makinalarını ve ekipmanlarını çalışır durumda tutmak için operasyon sonrası bakım görevlerini de içeren sıkı bir iş makinaları bakımı kontrol listesi kullanır.
2. Önleyici bakım
Önleyici bakım, rutin bakıma kıyasla daha geniş kapsamlıdır. Beklenmedik arızaların önüne geçmek için ekipman çalışır haldeyken servis teknisyenleri tarafından gerçekleştirilir. Burada temel amaç ortaya çıkması muhtemel arızaları gerçekleşmeden tespit etmektir.
Önleyici bakım çalışmaları, zamana göre planlanmış kontroller veya kullanım bazlı olarak örneğin her 10.000 km’de bir yapılabilir. Önleyici bakım rutin bakımdan daha maliyetli olduğu için, hangi ekipmanların rutin bakım göreceği, hangileri için önleyici bakım planlanacağı dikkatlice seçilmelidir.
İnşaat iş makinanız çalışmalarınız için önemli bir işleve sahipse, uzun süreli veya sık kullanımda arıza olasılığı artıyorsa, bu ekipmanlar için önleyici bakım programı hazırlamak uygun olabilir.
İş Makinalarının Bakımı Neden Önemlidir?
Her inşaat şirketi, hızlı ve verimli çalışmak, bunun yanında programa bağlı kalmak için iş makinalarına ihtiyaç duyar. Ancak, net bir bakım planı ve düzenli servis çalışmaları yapmazsanız karşınıza işlerinizi aksatabilecek çok sayıda sorun çıkabilir.
Bakımı iyi yapılmış olsa bile tüm ekipmanlar zaman içerisinde aşınma, yıpranma vb. sebepler nedeniyle kademeli olarak arızalanır. Dikkatlice hazırlanmış bir iş makinaları bakımı kontrol listesini takip ederek çalışmaları aksatabilecek tüm riskleri ve masrafları en aza indirebilirsiniz.
Elektronik bileşenlere sahip modern ekipmanlar için bakım daha önemlidir. Bununla birlikte, yeni modern iş makinaları tüm kontrolleri ve onarımları çok daha verimli hale getiren özel sensörler ve yazılım entegrasyonları ile donatılmıştır.
İş makinaları bakımı, sadece beklenmedik ekipman arızalarının önüne geçmek için değil, aşağıda saydığımız nedenlerden dolayı da son derece önemlidir.
1. Maliyet tasarrufu
Çoğu inşaat şirketinin iş hedefleri arasında giderleri düşürmek vardır. Yapılan araştırmalara göre, önleyici bakım prosedürlerinin iyileştirilmesi ve etkili bir şekilde uygulanması ağır makina onarım maliyetlerini %25’e kadar azaltabilir.
Bunun yanında, iyi hazırlanmış bir bakım programı, iş makinalarının ve ekipmanlarının aniden arızalanmasından daha az zaman kaybettirir. İş makinalarının çalışamaz hale gelmesiyle inşaat işleri neredeyse durur veya son derece verimsiz hale gelir. Ekipman arızalarını önlemek ve işletme maliyetlerini azaltmak için sıkı bir iş makinaları bakımı stratejisi uygulamak en iyi seçenektir.
2. Tahmin edilebilir giderler
Daha uzun süre boyunca düzgün şekilde çalışan makinalar, şirketler için gelir kaybı anlamına gelen beklenmedik arıza, maliyetli onarımlar ve çalışmama süresi gibi durumlardan daha az etkilenirler.
Bakımı kötü yapılan makinalarda küçük bir sorun zincirleme şekilde art arda başka sorunlara yol açabilir. Önleyici bakımla rahatlıkla tespit edilebilecek küçük sorunlar fark edilene kadar çok daha maliyetli daha büyük arızalara ve onarımlara neden olabilir.
Ayrıca, kullanım ömrü boyunca bakımı iyi yapılmış bir iş makinası, kullanım ömrünün sonunda daha yüksek bir yeniden satış veya takas değerine sahip olur.
3. Daha uzun ekipman ömrü
İş makinalarınıza ve ekipmanlarınıza önleyici bakım yaptırmanız için en önemli nedenlerden biri daha uzun kullanım ömrüdür. Bakımı doğru şekilde yapılan ekipmanlar, ara sıra bakım gören ekipmanlara göre daha uzun ömürlü olurlar ve daha verimli çalışırlar. Önleyici bakım çalışmaları, ekipmanın kullanım ömrünü uzatır ve sizi değiştirme veya elden çıkarma maliyetinden kurtarır.
4. Güvenlik
Bakımı iyi yapılan ekipman daha güvenli ve güvenilirdir. İnşaat şirketlerinin isteyeceği en son şey ani bir parça arızasıdır. Böyle bir durum, sadece makine operatörünü değil, yakınındaki herkesi ciddi şekilde yaralayabilecek ve diğer ekipmanlara zarar verebilecek büyük tehlikeler barındırır. Ortaya çıkan ani arızalar sadece çalışanların sağlığı için değil, aynı zamanda yüksek yatırım yapılan ekipmanlar için de maliyetli sonuçlar doğurur.
5. Geliştirilmiş verimlilik
Ağır iş makinaları arızalandığında operasyondan çekerek onarmaktan başka seçenek yoktur. Bu da makine operatörünün ekipman onarılırken boş yere beklemesi veya daha önemsiz işlerle görevlendirilmesi anlamına gelir. Dahası, arızalanan iş makinası çalışmalar için kritik öneme sahipse veya diğer makinalarla birlikte çalışıyorsa, çalışmalar programın gerisinde kalacağı için arıza süresi şirket verimliliğini de etkileyecektir.
İş Makinalarının Bakımını Ne Sıklıkla Yapmalısınız?
Modern bir inşaat sahasında, neredeyse tüm fiziksel çalışmayı makinalar yaptığı için iş makinaları bakımı oldukça önemlidir. Makine bakım aralıklarını tam olarak belirlemek zordur, ancak inşaat makinalarının diğer sektörlerdeki ekipmanlara göre daha fazla aşınmaya ve yıpranmaya maruz kaldığı bir gerçektir.
Optimum bir ekipman bakım planı için aşağıdaki kategorilerde bakım çalışmaları planlayabilirsiniz:
- Düzenli bakım
- Rutin ve önleyici bakım
- Mevsimsel bakım
- Düzeltici bakım.
İş Makinaları Bakımı için En İyi Uygulamalar
Yukarıda bahsettiğimiz stratejiler ışığında iş makinaları bakımı için en iyi uygulamalar aşağıda verilmiştir:
- Ağır ekipmanlardan anlayan ve rutin bakım görevlerini yerine getiren eğitimli operatörler, şantiyedeki iş akışı için çok önemlidir. Önleyici bakım programı için uzman teknisyenlere ihtiyaç duyulsa da personelin iş makinaları bakımı konusunda eğitimli olması zaman ve kaynak tasarrufu sağlayabilir.
- İş makinası üreticisi kılavuzları, ekipmanın güçlü yönlerini ve sınırlamalarını belirtir. Ekipman bakım programını hazırlarken mutlaka dikkate alın.
- Rutin bakım prosedürleri sırasında hangi bileşenlerin en çok aşınmaya ve yıpranmaya maruz kaldığını kontrol ederek vaktinden önce yeni parçalar satın alın.
- Önleyici bakım programı inşaat ekipmanlarının temiz ve optimum durumda kalmasını sağlar.
- Bakım görevlerini en çok yıpranmaya maruz kalan ekipman ve parçalara göre planlamak, ekipmanın çalışmama süresini uzatan ve tam ekipman arızası nedeniyle daha yüksek onarım maliyetlerine neden olan sürprizlere yer bırakmaz.
- İnşaat ekipmanlarına en uygun sıvıları ve yedek parçaları sağlamanın maliyeti, oluşabilecek büyük hasarların karşılanmasından daha düşük olacaktır.
- Çalışma saatlerinden sonra, inşaat ekipmanlarının güvenli bir şekilde depolanmasını sağlayın. Mümkünse makinaları kirden, yağmurdan ve kardan koruyun.
- Rutin ve önleyici bakım prosedürleri makinelerin hasar görmesini önlemeye çalışmasının yanı sıra, daha güvenli bir işyeri ortamı yaratmaya da odaklanır. Sahadaki yaralanma ve ölümleri en aza indirmek için çalışan güvenliğine odaklanın ve iş güvenliği yönetmeliklerine uyun.
- Operatörlerin ekipmanı üreticinin tavsiyelerine uygun şekilde kullandığından emin olun. Bu, hasarları önlemenin ve ortalama hizmet ömrünü uzatmanın en iyi yoludur.
- İnşaat şirketinin üzerinde çalıştığı projelere bağlı olarak, üretkenliği hızlandırmanın ve önleyici bakım ihtiyacını azaltmanın en iyi yolu modern ekipmanlara yatırım yapmaktır.
