Günümüzde her türlü ofis veya çalışma ortamında, bilgisayarlardan makinelere kadar potansiyel olarak tehlikeli olabilecek elektrikli ekipmanlar kullanılır. Elektrikle çalışan bu ekipmanlar, özellikle yanlış kullanıldığında veya bakımları yetersiz yapıldığında ciddi zararlara ve yaralanmalara hatta ölümlere neden olabilirler. Bu bakımdan, elektrikli çalışmalarda iş güvenliği her işletmenin öncelik vermesi gereken konuların başında gelir. Bu durum sadece ofiste gerçekleştirilen çalışmalar ile ilgili değildir, inşaat sektöründe iş sağlığı ve güvenliği açısından da elektrikli çalışmalarda iş güvenliği önemli bir başlıktır. İşverenler elektrikle veya yakınında çalışma ya da elektrikli ekipman kullanma konularında basit önlemler alarak hem kendilerinin hem çalışanlarının hem de çevredeki diğer kişilerin zarar görme riskini büyük ölçüde azaltabilirler. Bu yazımızda iş yerlerinde elektrik tehlikelerinden kaçınmanıza yardımcı olacak 7 elektrik güvenliği ipucuna değineceğiz.
Elektrikli Çalışmalarda İş Güvenliği Nedir?
Elektrikli çalışmalarda iş güvenliği, elektrikle ilgili işlerde çalışan kişilerin, cihazların, iş yeri ortamının ve çevredeki diğer kişilerin güvenliğini sağlamak için alınması gereken önlemlerin tamamıdır. Kısacası elektrikli çalışmalarda iş güvenliği, olası kazaları önlemek için elektrikle çalışan ekipmanların kullanımı ve bakımı ile ilgili genel uygulamalardır. Çalışanlar ve çalışma alanında bulunanlar için ortamı güvenli tutmak amacıyla yanık, elektrik çarpması, ark parlaması ve diğer ciddi yaralanmalar gibi muhtemel tehlikeleri uygun şekilde tanımlamak ve kontrol etmek için yeterli eğitim sağlanmalıdır.
Elektrik sistemleriyle ilişkili potansiyel tehlikelere ve risklere karşı gerekli tedbirler alınmazsa çalışanların ve çevredekilerin genel güvenliğini tehdit edecek şekilde yangınlara veya patlamalara varacak ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir. Olası tüm elektrik tehlikelerini kontrol altına almak için sadece güvenli bir çalışma ortamı yeterli değildir, bunun yanında güvenli şekilde çalışma da gereklidir. Güvenli çalışma uygulamaları, iş yeri tehlikelerinden kaynaklanan yaralanma veya ölüm riskini kontrol etmeye yardımcı olur. Çalışanları, iş yerini ve çevredeki diğer kişileri güvende tutmak için elektrik güvenliğiyle ilgili iş uygulamalarını takip etmek hayati öneme sahiptir.
Elektrik Akımları Ne Tür Yaralanmalara Neden Olur?
İnsan vücudunun iyi bir iletken olması sebebiyle, açık bir elektrik devresinin temas etmesi bir şoka yol açar. Elektrik akımı insan vücudunda bir noktadan diğerine geçerek büyük acılara ve yanıklara yol açarken dokulara, sinirlere ve kaslara da zarar verebilir. Bu durum hayati tehlikelere yol açabilir.
Elektrik kaynaklı kazalar ofislerde ve çalışma ortamlarında görülen en yaygın tehlikelerden biridir. Elektrikli çalışmalardan kaynaklanabilecek tehlikelerinin belirlenmesi, barındırdığı riskler ve çalışanlara nasıl zarar verebileceği konusunda farkındalık yaratmaya yardımcı olabilir.
Elektrikli çalışmaların başlıca tehlikeleri arasında şunları sayabiliriz:
- Elektrik çarpması ve elektrik yüklü parçalarla temastan kaynaklanan yanıklar. Elektrik akımı insan vücudundan geçerken, normal elektrik sinyallerini etkileyebilir. Örneğin, kalp ritmini bozabilir, solunumu durdurabilir veya kaslarda spazma neden olabilir.
- Ark oluşumuna (elektriğin bir devreden diğerine atlaması) maruz kalma sonucu yaralanmalar. Elektrik arkının ürettiği ısı kaynaklı yanıklar veya ark sebebiyle oluşan ısınma veya tutuşma yüzünden alev alan malzemelerden kaynaklanan yanıklar. Şok kaynaklı temas yanıkları.
- Bir ark patlaması potansiyel bir basınç dalgası yaratarak fiziksel yaralanmalara neden olabilir, ciğerleri çökertebilir veya işitme hasarlarına yol açabilen yüksek ses yaratabilir.
- Hatalı elektrikli ekipman veya tesisatlardan kaynaklanan yangınlar.
- Uygun olmayan elektrikli cihazların neden olduğu patlamalar. Uygun olmayan elektrikli cihazların, sprey boya kabini gibi yerlerde neden olduğu patlama veya statik elektriğin yanıcı buharları veya tozları tutuşturması.
- Elektrik çarpması neticesinde yaşanan kas kasılmaları veya irkilme reaksiyonu kişinin merdivenlerden veya iskelelerden vb. düşmesine neden olarak başka ciddi yaralanmalara da yol açabilir.
- Bir elektrik prizinin yanlış kablolanması bile tehlikeli yaratabilir ve ölümcül kazalara veya yangınlara yol açabilir.
Elektrikli Çalışmalarda İş Güvenliği Nasıl Sağlanır?
Elektrikli çalışmalar gerçekleştiren personelin, kendilerini ve diğerlerini güvende tutmak için elektrikli çalışmalarda iş güvenliği ile ilgili uygulamaları takip etmesi önemlidir. İşte elektrikli çalışmaların olası tehlikelerinden kaçınmaya yardımcı olacak 7 elektrik güvenliği ipucu:
01. Elektrik akımı ile olası tüm temasları önleyin
Elektrikli çalışmalarda güvende kalmanın en başta gelen yolu elektrik tehlikelerinden uzak durmaktır. Kalifiye olmayan ve gerekli eğitimi almamış çalışanlar 50V’tan daha yüksek elektrik akımlarıyla çalışmamalı ve yakınında bulunmamalıdır. Eğer bu değerin üstünde bir akımla çalışan ekipmanların yakınında çalışmak kaçınılmazsa mutlaka güvenli mesafe korunmalıdır. Çalışma öncesinde açıkta kablo bulunmadığından ve tüm emniyet tedbirlerinin alındığından emin olunmalıdır.
02. Elektrik ekipmanlarının güvenli kullanımını sağlayın
İş yerinde çalışanların ve çalışma alanının güvenliği için, mevcut tüm elektrikli ekipmanların güvenli kullanımı sağlanmalıdır. Ekipmanların güvenli kullanımı konusunda çalışanlar şunlara dikkat emelidir:
- Kablolar, zımba gibi iletken malzemelerle tutturulmamalıdır.
- Elektrikli ekipmanlar kablolarından asılmamalıdır.
- Elektrik kabloları ezilmemeli veya aşırı gerilmemelidir.
- Elektrikli ekipmanı fişten çekerken kablodan çekilmemelidir. Bunu yapmak elektrik kablosuna zarar verebilir ve şoka neden olabilir. Kablolar fişten daima fiş başından tutularak çekilmelidir.
03. Elektrik tehlikelerinin etrafına uygun fiziksel bariyerler kurun
Çalışanları potansiyel elektrik tehlikelerinden korumak için uygun fiziki bariyerler kullanılmalıdır. Elektrik panolarının kapakları daima kapalı tutulmalı ve panolarda kablolara temas etmeye izin verecek büyüklükte açıklıklar olmamalıdır. Eğer bir elektrik panosu kapatılamıyorsa veya olası bir elektrik tehlikesi izole edilemiyorsa bariyer, yalıtım malzemeleri veya korumalar kullanılarak erişim kısıtlanmalıdır.
Çalışanları muhtemel tehlikelere karşı uyarmak için uygun işaretler kullanılmalı ve elektrik panosu gibi alanların önü geçişi engellemeyecek şekilde temiz tutulmalıdır.
04. İletken aletlere ve temizlik malzemelerine dikkat edin
Elektrik tehlikesinin bulunduğu bir alanda çalışanlar daima elektrikli ekipmanların gerilim altında olduğunu varsayarak hareket etmeli ve iletken aletler kullanmaktan kaçınmalıdır.
Alan temizlenirken, solvent ve su bazlı temizlik malzemeleri, çelik yünü gibi temizlik malzemelerinin iletken olabileceği asla unutulmamalıdır. İletken aletler de fişe takılı elektrikli ekipman ve cihazlardan uzak tutulmalıdır.
05. Yanıcı malzemelerle son derece dikkatli olun
Yanıcı buhar, gaz veya tozların bulunduğu alanlarda, tutuşmaya neden olabilecek elektrikli ekipmanlar kesinlikle kullanılmamalıdır. Bu alanlarda kullanılmak üzere özel olarak tasarlanmış elektrikli ekipmanlar ve eğitim almış kalifiye personelin gerekli tedbirleri almış olması istisnai durumlardır.
06. Canlı elektrik kablolarında yalnızca yetkili personel çalıştırın
Canlı (akım taşıyan) bir elektrik kabloları üzerinde, sadece uygun eğitimi almış kalifiye personel çalışmalıdır. Tehlike arz edebilecek diğer elektrikli ekipmanlar için de bu kural uygulanmalıdır. Elektrikli çalışma güvenliği için bu tür canlı kablolara ve tehlikeli elektrikli aletlere yalnızca eğitimli kalifiye personel yaklaşmalı ve riskli elektrik kabloları vb. şeyler görülmesi halinde derhal elektrik güvenlik personeline haber verilmelidir.
07. Elektrikli çalışmalarda iş güvenliği uygulamalarını her zaman takip edin
Kendinizi, diğer çalışanları ve çevrenizi korumak için her zaman elektrikli çalışma iş güvenliği uygulamalarını takip edin. Çalıştığınız iş yerinde bulunan elektrikli ekipmanlardan ve elektrik sistemlerinden kaynaklanabilecek tehlikelerin daima farkında olun ve işletmenin bu konuda aldığı elektrik iş güvenliği düzenlemelerine ve uyarılanı takip edin.
